HCM
Kỹ năng sinh tồn là gì
Kỹ năng sinh tồn là tập hợp các kỹ năng, kiến thức, và khả năng cần thiết để tồn tại trong cuộc sống hàng ngày. Đây là những kỹ năng quan trọng giúp con người quyết định sự an toàn của tính mạng trong những tình huống khó khăn, nguy hiểm xuất hiện đột xuất. Kỹ năng sinh tồn bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm tư duy linh hoạt, quản lý thời gian, giải quyết xung đột, tự quản lý, tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, và nhiều khả năng khác.
Đây chính là những kỹ năng cần được ưu tiên nhất trong việc dạy dỗ và rèn luyện cho một đứa trẻ, chúng rất quan trọng để bảo vệ trer trước những sự việc không ngờ tiêu cực có thể xảy ra.
Tại sao cần huấn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ em?
Trong cuộc sống có rất nhiều khó khăn, sự cố xảy ra không lường trước được như cháy nổ, tai nạn xe, tàu thuyền… nên việc nắm bắt và trang bị những kỹ năng sinh tồn và kỹ năng sống cho trẻ em là vô cùng quan trọng, để giúp trẻ em có nền tảng vững chắc, an toàn, phát triển toàn diện về sau:
- Giúp trẻ tăng cường tự tin, độc lập: Trẻ em sẽ trở nên tự tin, mạnh mẽ hơn khi chúng học và biết cách tự chăm sóc bản thân, tự mình tìm tòi và giải quyết vấn đề, đối phó với các tình huống khó khăn trong gia đình, nhà trường và cuộc sống.
- Giúp trẻ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề: những kỹ năng và bài tập sinh tồn sẽ giúp trẻ em học cách giải quyết vấn đề một cách chủ động, sáng tạo và logic, giúp tăng khả năng quan sát, tư duy phản biện của trẻ.
- Biết bảo vệ an toàn cá nhân: an toàn cá nhân là việc trẻ yếu nhất, nên trang bị kiến thức sinh tồn sẽ giúp trẻ biết bảo vệ bản thân khỏi các nguy hiểm, rủi ro tiềm ẩn, ví dụ như không nói chuyện với người lạ, biết các dấu hiệu và tránh xa khu vực nguy hiểm, biết tìm người giúp đỡ
- Học cách quản lý cảm xúc bản thân trẻ: kỹ năng kiểm soát cảm xúc bản thân là một kỹ năng quan trọng, giúp trẻ đối mặt với những căng thẳng và áp lực trong học tập, cuộc sống ngày càng nhiều hơn khi lớn lên.
- Sống với thiên nhiên: khi trẻ học kỹ năng sinh tồn, thường trẻ em sẽ tiếp xúc và hiểu hơn về thiên nhiên như rừng, núi, sông, hồ, các động thực vật…, giúp trẻ hiểu biết và phát triển cảm xúc với môi trường, tạo nhận thức cho trẻ về sự quan trọng của việc sống cùng với thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
- Giúp trẻ kỹ năng làm việc nhóm: để có thể sinh tồn tốt, trẻ em thường được khuyến khích hoạt động nhóm, phối hợp sức mạnh của cả nhóm, từ đó trẻ học hỏi cách hợp tác với các thành viên khác và xây dựng các tương tác xã hội tích cực.
- Rèn luyện trẻ kỹ năng tự cứu và cứu người: sự cố là bất ngờ và không chuẩn bị trước được, do đó khi gặp những nguy hiểm khẩn cấp hoặc tai nạn, nếu trẻ em biết cách tự sơ cứu nhanh và đúng phương pháp, cũng như hỗ trợ người thân và bạn bè sơ cứu đúng lúc sẽ rất cần thiết và tăng tỉ lệ an toàn, thoát khỏi nguy hiểm.
- Rèn luyện tính kiên trì, nhẫn nại: khi học và thực hành các bài tập kỹ năng sinh tồn, trẻ em sẽ hiểu được tầm quan trọng của sự kiên trì, nhẫn nại trong những điều kiện không như ý và chờ đợi những trạng thái tốt hơn để giải quyết vấn đề, đạt mục tiêu.
6 kỹ năng sinh tồn cần thiết cho trẻ
Kỹ năng sinh tồn khi bị đuối nước
Một trong những bộ kỹ năng sinh tồn trong tự nhiên ba mẹ cần dạy trẻ đầu tiên là kỹ năng xử lý tình huống khi chẳng may bị đuối nước. Khi bị đuối nước, tâm lý của hầu hết mọi người đều rất hoảng loạn, do đó thường vùng vẫy rất mạnh và liên tục.
Điều này sẽ khiến chúng ta nhanh đuối sức và ngày càng gặp nguy hiểm nhiều hơn. Do vậy, hãy trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để đối phó với tình huống không may này. Đầu tiên, ba mẹ hãy cho trẻ học bơi để con luôn tự tin và linh hoạt trong nước. Tiếp theo, hãy dạy con giữ vững tâm lý, tìm cách xử lý tốt nhất, không hoảng sợ, vùng vẫy trong nước để tránh mất sức nhanh.
Kỹ năng tự chăm sóc bản thân
Kỹ năng sinh tồn tự phòng vệ cho trẻ
Xã hội hiện tại có rất nhiều nguy hiểm, bảo vệ bản thân an toàn chính là điều quan trọng. Hãy đăng kí các lớp tự vệ cơ bản từ khi bé còn nhỏ để bổ trợ kỹ năng sinh tồn cho trẻ. Điều này không chỉ giúp bé sở hữu khả năng tự về, mà còn phát triển hơn về giao tiếp, tự tin trước người lạ… Quan trọng hơn hết, ba mẹ nên dạy trẻ cách xử trí khi bị người lạ tiếp cận.
Ba mẹ nên giải thích cho trẻ hiểu rằng không phải tất cả mọi người đều là người mà các con có thể tin tưởng. Có thể đưa ra một ví dụ cụ thể như nếu có người lạ đến gần con và hỏi có muốn ăn kẹo không, con nhớ phải từ chối lịch sự và nhanh chóng tìm đến người lớn, như thầy cô giáo hoặc phụ huynh, để thông báo về tình huống đó.
Ngoài ra, việc hướng dẫn trẻ biết giữ khoảng cách an toàn, không nên nói chuyện với người lạ, biết cách tìm người lớn khi gặp tình huống khó khăn, không nên đi cùng với bất kỳ ai dù họ có hứa hẹn cho quà, v.v,.. là điều cần thiết mà ba mẹ nên chú ý trong cách giáo dục con lớn khôn.
Kỹ năng sinh tồn khi bị lạc
Để trẻ bị lạc là điều mà bất kì gia đình hay bản thân đứa trẻ cũng rất đáng sợ. Dù có cẩn thận đến đâu thì những trường hợp bất khả kháng cũng có thể xảy ra. Vì vậy ba mẹ phải chuẩn bị kĩ cho tình huống xấu nhất này. Trước tiên hãy dạy bé ghi nhớ số điện thoại của ba mẹ hoặc người thân kèm theo đó là phải biết đứng yên tại vị trí ban đầu, tránh di chuyển quá xa.
Tiếp theo hãy dạy trẻ tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người xung quanh. Nhưng cần phải hướng dẫn kĩ cách tìm người đáng tin cậy. Nhóm người có khả năng giúp đỡ bé nhất là những bà mẹ cũng có con nhỏ.
Kỹ năng giữ bình tĩnh, lạc quan
Kỹ năng an toàn với lửa
Đôi khi việc giữ ấm cơ thể rất quan trọng và cần thiết, đặc biệt đây là kỹ năng sinh tồn cho trẻ trong tự nhiên quan trọng đi cắm trại, du lịch ở rừng, biển… Trước hết để dạy kỹ năng sinh tồn này cho bé, bạn cần hướng dẫn kỹ việc khi nào cần sử dụng lửa và không nên chơi với lửa. Mục đích để bé biết việc nguy hiểm nếu dùng lửa không đúng chỗ. Tiếp theo bố mẹ có thể hướng dẫn bé cách tạo ra lửa bằng diêm, hộp quẹt, kèm thêm việc thu gom củi vụn và cách xếp củi ra sao.
Cuối cùng hãy dạy bé cách dập lửa bằng một xô nước và cách nhận biết lửa đã được dập tắt hẳn chưa. Hai kỹ năng sinh tồn cho trẻ này là vô cùng cần thiết.
Rèn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ như thế nào?
Làm gương cho trẻ
Con cái chính là sự phản chiếu hình ảnh của ba mẹ. Do đó hãy là một tấm gương tích cực cho trẻ. Hãy thể hiện lối sống tích cực, lành mạnh, cũng như làm gương trong mọi hoạt động sống để trẻ thấy được những cái tốt cái hay mà noi theo.
Giáo dục kỹ càng cho trẻ từ cái nhỏ nhất
Dạy trẻ về các kỹ năng cơ bản như tư duy linh hoạt, quản lý thời gian, giải quyết xung đột, và tự quản lý việc ăn uống quần áo học tập. Hướng dẫn cụ thể về cách áp dụng những kỹ năng này vào cuộc sống hàng ngày của trẻ.
Luôn lắng nghe, chia sẻ
Ba mẹ luôn lắng nghe và hỗ trợ trẻ trong quá trình phát triển kỹ năng sinh tồn. Hãy khuyến khích trẻ chia sẻ cảm xúc, lo lắng, và khó khăn để ba mẹ có thể hiểu được và hỗ trợ khi con cần. Theo dõi trẻ từng ngày, đưa ra ý kiến phân tích khi trẻ vừa trải qua một tình huống nào đó, để giúp trẻ biết được mình làm được gì và chưa làm được gì.
Thực hành
Khuyến khích trẻ thực hành các kỹ năng này trong các tình huống thực tế. Hãy tạo ra cơ hội để trẻ áp dụng những gì đã học.
Tạo cơ hội để trẻ phát triển bộ kỹ năng sinh tồn
Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội, thể thao, và dự án sáng tạo. Những hoạt động này có thể huấn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ một cách tự nhiên.
Học hỏi từ những trải nghiệm
Khuyến khích trẻ học hỏi từ các trải nghiệm của chúng, khi đúng hoặc khi sai. Hãy thúc đẩy trẻ tự đặt ra câu hỏi và suy nghĩ về những gì trẻ có thể học được từ mọi tình huống.
Giáo dục nhận thức cho trẻ
Giáo dục trẻ về sự tự nhận thức, giúp trẻ hiểu rõ về bản thân, cảm xúc của mình, và khả năng kiểm soát chúng.